De oogkleppen afnemen en plannen maken binnen de wettelijke kaders op basis van kennis en samenwerking met Rotterdammers en wetenschappers.
Het cluster Stadsontwikkeling van gemeente Rotterdam schrijft de omgevingsvisie, het Rotterdams Weerwoord, structuurvisies, masterplannen en bestemmingsplannen. De Rotterdamse gemeenteraad is in veel gevallen het bevoegd gezag voor onze leefomgeving en moet erop kunnen vertrouwen dat de stukken, die zij ter besluitvorming van Stadsontwikkeling ontvangt, tenminste rechtmatig zijn en voldoen aan:
Het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM), waarin onder meer is geborgd dat de overheid zich tot het uiterste inspant voor een gezonde leefomgeving (recht op leven) voor iedereen; over die inspanning en de afwegingen die zij maakt, dient zij ook gevraagd en ongevraagd, expliciet verantwoording af te leggen aan burgers;
Het Verdrag van Aarhus, waarin is geborgd dat burgers en organisaties directe en onbelemmerde toegang hebben tot milieu-informatie en dat er inspraak is vanaf het moment dat alle opties nog open zijn;
De Klimaatwet, waarin is geborgd dat in 2050 de bebouwde omgeving klimaatneutraal is, waaruit volgt dat alle huidige nieuwe ontwikkelingen die in 2050 nog zullen bestaan, hieraan nu al bijdragen en voldoen; de wijze waarop dient objectief, transparant en controleerbaar te worden verantwoord;
De Wet Milieubeheer, waarin is geborgd dat milieu-effect rapportages zorgvuldig en in samenhang moeten worden opgesteld;
De Algemene wet Bestuursrecht, waarin is geborgd dat het openbaar bestuur moet voldoen aan de beginselen van behoorlijk bestuur;
De Wet Open Overheid, waarin is geborgd dat de overheid transparant en controleerbaar is.
Hoe groot kan en mag het vertrouwen van de Rotterdamse gemeenteraad zijn als twee zorgwekkende rapporten tot op heden niet zijn vertaald in doelmatige maatregelen? De oogkleppen afdoen betekent naast het kennen van en je houden aan wet- en regelgeving, ook erkennen dat:
Het publieke belang en de belangen van ook toekomstige generaties Rotterdamse burgers niet optimaal worden gediend met de door de Rotterdamse Rekenkamer beschreven organisatiecultuur binnen onder andere Stadsontwikkeling; het Rotterdamse gemeentebestuur zegt zich in de constateringen van de Rekenkamer niet te kunnen vinden en lijkt de conclusies en aanbevelingen naast zich neer te leggen. De gemeenteraad heeft dit rapport nooit in behandeling genomen, wat de vraag oproept welke wijsheid dit zelfverklaarde ‘lekenbestuur’ zich aanmeet. I&O Research kwam in 2022 en in 2023 tot vergelijkbare conclusies;
De omgevingsdienst DCMR niet strikt onafhankelijk is (de verantwoordelijke wethouder is bestuurslid bij DCMR) en politieke besluiten niet objectief kan controleren en handhaven op schendingen van het publieke belang, zoals is geconstateerd door de commissie van Aartsen; ook op deze constateringen is en wordt, naar het zich laat aanzien, door het Rotterdamse gemeentebestuur geen actie ondernomen.
Toch gaat het om constateringen en conclusies die wezenlijk kunnen zijn voor het functioneren van de Gemeente Rotterdam als overheidsinstantie. Sinds onze oprichting zijn wij veel in gesprek met ambtenaren, zowel inhoudsdeskundigen als leidinggevenden. Het beeld dat uit die contacten beklijft, is dat veel leidinggevenden bij Stadsontwikkeling zich onvoldoende bewust zijn van de Europese en Nederlandse wet- en regelgeving en de conclusies en aanbevelingen van de Rotterdamse Rekenkamer en de commissie van Aartsen niet kennen of erkennen. Wat zegt dit over hun aansturing van de ambtenaren waarvoor zij verantwoordelijk zijn?
Wij maken ons ernstig zorgen over de rechtvaardigheid, rechtmatigheid én kwaliteit van de plan- en besluitvorming voor en over de (Rotterdamse) fysieke leefomgeving. Daarom doen wij een dringend beroep op de gemeenteraad om orde op zaken te stellen. Hoe? Dat is aan hen, maar het verantwoordelijk houden van de leidinggevenden en het college is een noodzakelijk begin.
Ambtenaren genieten een zekere mate van immuniteit in het strafrecht, waarvan de grenzen worden bepaald door de rechter. Daarbij speelt de beeldvorming een rol: overheden worden niet snel beschouwd als criminele organisaties, maar als stelselmatig wet- en regelgeving worden overtreden, zoals mogelijk het geval is bij Stadsontwikkeling, zou je volgens Bob Hoogenboom geen onderscheid moeten maken tussen overheid of een andere organisatie. Ook een overheidsorganisatie kan in dat geval voldoen aan de kenmerken van een criminele organisatie. En hoewel ambtenaren in sommige gevallen immuniteit in het strafrecht genieten, is het begaan van een strafbaar feit in een ambtelijke hoedanigheid een wettelijke strafverzwaringsgrond.
Als we kunnen stellen dat Stadsontwikkeling in specifieke gevallen functioneert als een criminele organisatie en ook de raadsleden blijven de oogkleppen ophouden, welke mogelijkheden hebben Rotterdammers dan om het Rotterdamse publieke belang weer bovenaan de prioriteitenlijst van de gemeente te krijgen en besluiten weer rechtmatig en democratisch tot stand te laten komen?
Hier zien wij Stichting Rotterdam Natuurlijk! een belangrijke rol voor onszelf. We beschouwen het als onze kerntaken om ruimte te creëren voor natuur en water en daarmee voor de Rotterdammer en voor biodiversiteit, én ‘burgermacht’ (tegenmacht) te stimuleren, als medicijn tegen onrechtmatig en mogelijk crimineel handelen door de overheid.
We weten allemaal dat de overheid niet onfeilbaar is. De geconstateerde geïnstitutionaliseerde discriminatie en racisme in de werkwijze van Belastingdienst, als onderdeel van de Kindertoeslagenaffaire, en het rapport van de enquêtecommissie naar de gaswinning in Groningen, als meest recente voorbeelden, hebben pijnlijk duidelijk gemaakt hoe complexe processen binnen de overheid kunnen resulteren in wederrechtelijk (lees: crimineel), onrechtmatig en verwijtbaar handelen. In zaken over verschillende dossiers op het gebied van bestemmingsplannen en de omgevingswet heeft ook de Raad van State recentelijk hard geoordeeld over de rechtmatigheid van het handelen van de overheid.
Niemand heeft baat bij noodzakelijke ontwikkelingen die gierend vastlopen in procedures, doordat de Rotterdamse overheid ze vooraf onvoldoende transparant onderbouwt en/of rechtvaardigt en burgers niet of te laat betrekt middels participatie. Elke burger heeft baat bij een overheid die rechtmatige, duurzame (volhoudbare) en klimaatadaptieve plannen ontwikkelt en die tijdig en open met haar burgers in gesprek gaat over de moeilijke afwegingen die zij daarbij moet maken. Als Gemeente Rotterdam écht ruimte wil maken voor burgermacht, staan wij schouder aan schouder met haar om de kennis, kunde en inzichten te helpen mobiliseren die nodig zijn om Rotterdam in de komende, moeilijke decennia in het licht van de gevolgen van klimaatverandering duurzaam bewoonbaar te houden.
Steun ons financieel of met kennis, ervaring of je netwerk om burgermacht snel te laten groeien. De kwaliteit van onze leefomgeving, het belangrijkste criterium voor huidig en toekomstig menselijk leven, is vogelvrij bij het huidige beleid en heeft burgers, raadsleden en ambtenaren nodig die zonder oogkleppen opgaven aanpakken met het publieke belang, ook dat van de generaties na ons, voorop.