De gemeenteraad heeft op 2 februari 2023 ingestemd met een wijziging van het bestemmingsplan voor het deel van het Scheepvaartkwartier dat bekend staat als Parkhaven(strook). Het ontwerpbestemmingsplan lag vanaf 28 februari 2022 ter inzage. De maximale wettelijke termijn van 12 weken tussen het ter inzage leggen en het vaststellen van bestemmingsplan Parkhaven is met 37 (!) weken overschreden.
Dit bestemmingsplan maakt het mogelijk dat de er naast Rijksmonumenten ‘de Euromast’ en ‘Het Park’ acht torens worden gebouwd met in totaal 650 woningen, 8.625 m2 aan overige functies als horeca, en tussen 360 en 440 parkeerplaatsen. En niet te vergeten een jarenlange bouwput en blokkades van de ontsluitingswegen van het Scheepvaartkwartier.
Meerdere belanghebbenden gaan tegen deze wijziging van het bestemmingsplan in beroep. Stichting Rotterdam Natuurlijk! gaat ook in beroep omdat wij menen dat dit plan op onzorgvuldige, onrechtmatige én onrechtvaardige wijze tot stand is gekomen en geen recht doet aan de lange termijn zorgplicht die bevoegd gezag heeft tegenover de inwoners van Rotterdam. We vragen de hoogste bestuursrechter om dit plan te vernietigen. Wij noemen onder meer de volgende argumenten bij de beroepsgronden:
Waarom 50.000 woningen?
Het bestemmingsplan is een gevolg van een zelfopgelegd raadsbesluit voor het toevoegen van 50.000 woningen (meer dan twee keer het aantal woningen in Barendrecht) tot het jaar 2040 aan Rotterdam. Dit besluit is gebaseerd op aannames, meningen en wensgedachten en niet op grondig (milieu en klimaat) onderzoek naar de gevolgen voor de leefomgeving en/of een zorgvuldig participatieproces met de inwoners van Rotterdam en onafhankelijke deskundigen van bijvoorbeeld de Commissie MER, CBS, of het Planbureau voor de Leefomgeving. Toch wordt bij elk nieuw bestemmingsplan waarbij sprake is van nieuwbouw deze ‘bouwopgave’ als belangrijke reden aangevoerd. Ook wordt in dit bestemmingsplan gerefereerd aan de verouderde Woonvisie Rotterdam 2030 welke door de Rotterdamse Rekenkamer sterk is bekritiseerd door het drijfzand waarop de aannames zijn gebaseerd. Hoe kan deze visie nog als uitgangspunt dienen en de raad de conclusie trekken dat dit plan past binnen het beleid?
Waar is de zorgplicht en inspraak?
Deze mogelijk onrechtmatige gebreken (te toetsen aan EVRM, recht op leven en een gezonde leefomgeving, en het Verdrag van Aarhus (wijzend naar de verplichting tot het organiseren van participatie op het moment dat alle opties nog open zijn) en de beginselen van behoorlijk bestuur) op het beleidsniveau worden niet gecompenseerd in het bestemmingsplan op plan- en projectniveau: er wordt geen samenhangende MER uitgevoerd en er is geen enkele participatie met inwoners. Burger- en milieubelangen worden nergens in de besluitvorming meegewogen waardoor de besluitvorming tot het bestemmingsplan Parkhaven van zorgelijke en risicovol lage kwaliteit is.
Waarom een omgevingsvisie zonder toetsingskaders?
De omgevingsvisie, in 2021 vastgesteld door de gemeenteraad, biedt ook geen houvast, ook hier zijn geen concrete procedures afgesproken voor participatie en ontbreken toetsbare doelen voor de korte én lange termijn kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving.
Waar is de omgevingsverordening Zuid Holland niet duidelijk?
De raad is op de hoogte van verplichtingen die voortvloeien uit de Zuid Hollandse omgevingsverordening waarin Artikel 6.9 voorschrijft dat een bestemmingsplan alleen kan voorzien in een ruimtelijke ontwikkeling indien is aangetoond dat de ruimtelijke kwaliteit ten minste gelijk blijft. In dit gebied is naast veel natuur en zachte bodem sprake van zeer nabije Rijksmonumenten “Euromast’, ‘Maastunnel’ en ‘Het Park’ waarvoor het instandhoudingsprincipe nog zwaarder weegt. In het bestemmingsplan wordt niet duidelijk hoe de ruimtelijke kwaliteit tenminste gelijk blijft.
In artikel 6.27a staat dat in het bestemmingsplan rekening moet worden gehouden met de gevolgen van klimaatverandering. Dit is een lange termijn eis waarvan in het vastgestelde bestemmingsplan niets is terug te vinden.
Waarom steeds weer die hogere waarden geluidhinder?
De raad besluit bewust met dit plan tot het toestaan van hoger waarden geluidhinder bij bestemmingsplan Parkhaven. Little C ligt aan dezelfde drukke weg en trambanen en daar is de gemeten geluidhinder rond de 70dB, hoger dan de hoogst toegestane geluidhinder. Vanaf 40dB geluidhinder op een gevel treden volgens RIVM en GGD gezondheidsrisico’s op. Een WOO verzoek van 24 augustus 2022 voor inzage in het totale aantal besluiten in Rotterdam voor hogere waarden geluidhinder, met als doel om een overzicht te hebben van het totaal aantal blootgestelden, is tot op de dag van vandaag niet geopenbaard. Aangezien dit milieu-informatie betreft is de termijn voor openbaring zoals vastgelegd in het Verdrag van Aarhus niet gehaald.
Buitendijks gebied nodig voor toekomstige klimaatmaatregelen
De raad stemt met dit bestemmingsplan in met een nieuwe woon ontwikkeling in buitendijks gebied, nabij of tegen waterkeringen. Hiermee negeert zij recente rapporten en zelfs aangekondigde wetgeving over de sturende rol van water en bodem. Met de waterveiligheid en rechtszekerheid van inwoners wordt een loopje genomen aangezien burgers en organisaties in buitendijkse gebieden zelf aansprakelijk zijn voor hun veiligheid en schade.
Plan houdt geen rekening met klimaatakkoord
De raad weet dat dit bestemmingsplan geen bijdrage levert aan het halen van de doelen in het klimaatakkoord. Waar ontwikkelingen energieneutraal of zelfs energie-negatief moeten zijn om de internationaal afgesproken klimaatdoelen te halen, geeft dit bestemmingsplan geen enkel dwingende regel om aan de klimaatambities bij te dragen. En dat over de gehele levensduur van de ontwikkeling.
MER beoordeling zonder samenhangend onderzoek?
De raad weet dat niet is onderzocht wat de gevolgen van dit bestemmingsplan, in samenhang met andere plannen, zijn voor de fysieke toestand van het Rijksmonument Het Park en of dit plan voldoet aan de instandhoudingsverplichting van dit monument. Denk aan extra stikstof depositie, meer geluid (weerkaatsing en mensen), meer vervuiling, meer licht ’s nachts en juist minder overdag, met name van oktober tot april. Er is een MER beoordeling uitgevoerd waarbij zonder onderzoek is aangenomen en besloten dat er geen nadelige gevolgen zijn voor het milieu en/of leefomgeving. Ons WOO verzoek van 15 december 2022 om milieu-informatie over de gevolgen van de ontwikkeling Parkhaven voor Het Park is nog niet beantwoord. Het Verdrag van Aarhus schrijft voor dat milieu-informatie binnen 1 maand openbaar moet worden gemaakt.
Vernietiging van waardevolle natuur
De raad weet dat het op de Euromast ontworpen hoge kwaliteit groene gebied verloren gaat en er geen garanties zijn dat er iets voor terugkomt dat over 30 jaar ook maar in de buurt kan komen van de kwaliteit die er nu is.
Opvallende aannames in het verkeersonderzoek
De raad is zich ook bewust van verkeerde aannames in het verkeerskundig plan. Door deze foute aannames, zoals het gebied aanwijzen als centrumlocatie met HOV hub in de buurt, is de voorspelde verkeerstoename in het onderzoek lager dan de werkelijke situatie: periferie en geen HOV hub in de buurt. Ook wordt in het onderzoek niet duidelijk of andere ontwikkelingen zijn meegenomen. De voorspelde congestie en luchtvervuiling zijn te optimistisch weergegeven.
Unsolicited proposal
De raad heeft ook kennis genomen van de gunning zonder aanbesteding van de grond aan de initiatiefnemer middels een ‘unsolicited proposal’. In een korte periode kon alleen door andere ontwikkelaars bezwaar worden gemaakt, andere belanghebbenden zoals natuur- en burgerorganisaties werden uitgesloten. Hiermee vindt de raad dat het voldoet aan de verplichting tot openbare aanbesteding. Dit lijkt vooringenomen besluitvorming en dat is niet toegestaan in ons bestuursrecht. Met dit besluit gaat de raad voorbij aan de belangen van inwoners en organisaties als Stichting Rotterdam Natuurlijk! die geen gebouwen willen op deze plek, maar juist het behoud van het bestaande groene, ruimtelijke karakter om voor Rotterdammers en de natuur, nu en in de toekomst, van grote waarde te kunnen zijn, en daarnaast beschikbaar te blijven voor toekomstige noodzakelijke waterberging en/of waterwerken.
Onveilige bestuurscultuur en politieke werkdruk
Tenslotte is de raad ook bekend met de tekortkomingen in de omgevingsvisie waardoor er niet zorgvuldig met gebiedsontwikkelingen kan worden omgegaan. De Commissie MER heeft hen daar onlangs nog zeer duidelijk over ingelicht. Tegelijkertijd heeft de raad onderzoeksrapporten van de Rotterdamse Rekenkamer over de bestuurlijke en politieke oneigenlijke werkdruk en overmoed genegeerd. Er is geen enkele reden aan te nemen dat de oorzaken en gevolgen die in deze rapporten worden beschreven zijn opgelost. Sterker nog, het is aannemelijk dat de situatie zich, zonder ingrijpen door raad, gestaag verergert. Dat de wethouder een dubieuze dubbelrol (uitvoerder en tegelijk handhaver) speelt als bestuurslid van DCMR werkt ook niet mee om de vooringenomenheid, betrouwbaarheid en kwaliteit van overheidsbesluiten te verbeteren.
Aansprakelijkheid raadsleden en ambtenaren?
Onze conclusie uit het bovenstaande is dat het bestemmingsplan geen juridisch en moreel bestaansrecht heeft en geen enkel maatschappelijk of publiek lange termijn doel dient. De raad verzaakt bovendien haar zorgplicht bewust door meer dan honderd zienswijzen nagenoeg volledig ongegrond te verklaren en niet te stemmen ‘zonder last’, maar te stemmen in lijn met de op wensgedachten gebaseerde bouwambitie en vast te houden aan een juridisch niet bindend collegeakkoord. Wij zullen de rechter om deze reden verzoeken om zich uit te spreken over de mate waarin de raadsleden die vóór dit plan hebben gestemd zich schuldig maken aan ‘ernstig verwijtbaar’ handelen. Wij verzoeken de rechter hetzelfde te doen voor het handelen van betrokken bestuurders (wethouders) en leidinggevende ambtenaren: in welke mate zijn zij persoonlijk aansprakelijk voor het overtreden van wet- en regelgeving en het negeren van hun zorgplicht?
Overmoed komt voor de val
De politieke realiteit en de juridische en fysieke realiteit zijn op te grote afstand van elkaar geraakt: overmoed komt voor de val, zoals ook al door de Rotterdamse Rekenkamer is geconstateerd.
Andere belanghebbenden zullen deels andere beroepsgronden aanvoeren, zoals het beschadigen van cultureel erfgoed en het verdwijnen van uitzicht op de Euromast in de vrije ruimte. Ons hele beroep is te lezen via deze link.
Donaties zijn meer dan welkom
Stichting Rotterdam Natuurlijk! is een jonge stichting en heeft geld en middelen nodig om deze en andere procedures te kunnen voeren. Uw steun in de vorm van een donatie wordt enorm gewaardeerd. Wij hebben een ANBI status waardoor uw donatie aftrekbaar is van de belasting. Gaat u voor een donatie naar onze doneer-pagina.